آشنایی مختصر با ساز سنتور
قسمت ھای مختلف سنتور
جعبه صوتی :دو صفحه ذوزنقه شکل است که با کلاف ھای 4 گانه جانبی به یکدیگر متصل شده است. معمولا ضلع بزرگتر
این ساز 90 و ضلع کوچکتر آن 36 و ارتفاع آن 6 و قائده آن 26 سانتی متر است.
صفحه رو :این صفحه از مرغوبترین نوع چوب ساخته می شود و دو گلُ مشبک در طرفین صفحه برای خروج صدا ایجاد
می کنند و 2 ردیف 9 تایی خرک در 2 طرف صفحه برای عبور سیم ھا می گذارند.
پلُ ھا :داخل جعبه صوتی سنتور پل ھایی استوانه ای شکل بین صفحات زیر و رو در محل ھای معین می چسبانند. وظیفه
پل ھا این است که فشار صفحه رو را کنترل و از نشست کردن و تغییر شکل یافتن صفحه جلوگیری کنند. پل ھا ضمنا در ایجاد
تعادل و تن صدای ساز نیز موثرند.
1 سانتی متر است که از یک طرف، انتھای پھن و مسطح آن / خرک :قطعه کوچک چوبی استوانه ای به ارتفاع تقریبی 2 و قطر 5
روی صفحه قرار می گیرد و از طرف دیگر دارای برش ھایی در سطوح جانبی است.
تعداد خرک ھای سنتور 18 عدد است که 9 عدد طرف چپ و و 9 عدد در طرف راست قرار دارد و از روی ھر خرک یک گروه
چھارتایی سیم که ھمصدا کوک می شوند، می گذرند.
1 سانتی متر و قطر 2 میلی متر وجود دارد که مانع تماس / مفتول روی شیار ھر خرک، مفتولی فلزی از نوع ساچمه به طول 5
سیم با چوب می شودو به این ترتیب صدای سیم ھا شفاف تر به گوش می رسد.
گوشی ھا :گوشی ھای سنتور، 72 میله از جنس فولاد یا فلزات ضد زنگ ھستند که در ردیف ھای چارتایی (جمعا 18 ردیف) در
داخل بدنه کلاف سمت راست سنتور قرار گرفته اند.
تراش قسمت بیرونی دارای سوراخی است که یک سر سیم داخل آن فرو می رود و اضافه سیم دور آن پیچیده می شود.
است. قسمتی از آن در دست قرار می گیرد. ممکن است از جنس چوب باشد و در T کلید (آچار) کوک :وسیله ای به صورت
انتھا قسمت دیگر سوراخ کم عمقی به شکل تراش سر گوشی وجود دارد.
شیطانک 2 :قطعه چوب باریک و بلند و کم ارتفاع به طول ذوزنقه اند که در طرفین راست و چپ صفحه رویی سنتور چسبانده
شده اند و روی آن شیار کم عمقی برای عبور سیم ایجاد شده است.
1 میلیتر ھستند که در بدنه کلاف / 2 سانتی متر و قطر 5 / سیم گیر 72 :مفتول فلزی گوچک در ردیف ھای چھار تایی به طور 5
سمت چپ قرار دارند. نیمی از طول ھر سیم گیر داخل کلاف و نیم دیگر آزاد است که گره ھر سیم جداگانه به ھر یکی از آنھا
می افتد.
سنتور 72 سیم دارد که 36 سیم آن در گروه ھای 4 تایی روی 9 خرک طرف راست قرار دارند و رنگشان زرد و از آلیاژ مس یا برنج
ھستند و 36 سیم آن نیز در گروه ھای چھار تایی روی 9 خرک سمت چپ قرار دارند و رنگشان سفید و فلزی فنری ھستند.
مضراب:سنتور با 2 مضراب چوبی به طول 22 سانتی متر نواخته می شود و ھر یک از این مضرابھا از 3 قسمت تشکیل شده
اند:
حلقه مضراب که حالت نیم دایره داردو زایده کوچکی در انتھای آن وجود داردو با انگشتھای سبابه و میانی دور حلقه را می گیرد.
ساقه مضراب ترکه ای باریک بین حلقه و سر مضراب است.
سر مضراب کمی پھن تر ساخته می شود و محل اصابت به سیم ھا است. چنان که از چند دھه قبل معمول شده، سر مضراب را
با پارچه ضخیمی (اصطلاحا نمد) می پوشانند تا صدای گرم و لطیف تری حاصل شود.
شکال مختلف نت ھا
در موسیقی ارزش زمانی نت ھا یکسان نیست بعضی کشیده تر و بعضی مقطع و کوتاه ھستند مطابق شکل
شکل نت کشش زمانی انھا را مشخص میکند ومثلا نت گرد برابر 2 نت سفید 4 نت سیاه 8 نت چنگ 16 نت دولا چنگ و 32 نت
سه لا چنگ می باشد.
وضعیت نت ھا روی سنتور
وضعیت نت ھا روی سنتور به شیوه ی زیر مشخص می شود.
بر روی سنتور مجموعا 18 خرک وجود دارد 9 خرک سمت راست(سیمھای زرد) و 9 تا سمت چپ (سیمھای سفید(
خرک ھای روبرو نتھای ھمنام دارند.
روی ھر خرک چھار سیم موجود است که ھمگی یک نت را دربر دارند.
سیم ھا دو رنگ ھستند سفید و زرد.
در شکل زیر ھریک از اعداد نشان دھنده ی نت خاصی ھستند:
1فا 2می 3ر 4دو 5سی 6لا 7سل 8فا 9می
مختصری از موسیقی نظری
نت ھای موسیقی علاماتی ھستند که صداھای موسیقی به وسیله ی آنھا مشخص ونوشته میشوند
اسامی نت ھای موسیقی:
دو-ر-می-فا- سل-لا- سی
خطوط حامل:
پنج خط افقی وموازی با فواصل معینّ که نت ھا را در رو یا میان خطوط آن مینویسند و از ھم تشخیص میدھند حامل
میگویند.خطوط حامل را از پایین به بالا می شمارند.
کلید:
علامتی است که در سمت چپ پنج خط حامل قرار می گیرد و نام و موقعیت صدای نت
ھارا تعیین می کند.
برای آموزش سنتور از کلید سل استفاده میشود بدین ترتیب نتی که بر روی خط دوم
حامل باشد سل نامیده میشود و بقیه ی نت ھا نسبت به نت مذکور شناخته میشوند.
نحوه صحیح قرارگیری پشت ساز و به دست گرفتن مضراب:
در مورد نحوه به دست گرفتن مضراب و طرز نشستن پشت سنتور که از اھمیت بسیار زیادی برخوردار است و در
صورت عادت کردن به نحوه نشستن غلط پشت ساز، مشکلات زیادی در آینده ایجاد خواھد شد، چند نکته قابل بیان
است:
1 - کلاف
سوراخ موجود در پایین کلاف برای انتقال صدا به بیرون و تسھیل حمل و نقل ایجاد می شود
2- گوشی سنتور
3- سیم گیر
4- صفحه روی سنتور
5- گل سنتور
گلھای روی صفحه سنتور علاوه بر زیبایی سنتور ، جھت انتقال صدا به داخل بدنه و ایجاد رزونانس تعبیه
شده اند
6- شیطانک
دو قطعه چوب که در سمت راست و چپ صفحه سنتور نصب می شوند
7- مفتول سیمی روی شطانک
1 میلی متر که بر روی شیطانک ھا قرار می گیرد و سیم ھا در دو انتھای صفحه / مفتول فلزی به ضخامت 5
با عبوراز آنھا به سیم گیر ھا و گوشی ھا ختم می شوند
8- خرک
9- مفتول سیمی روی خرک
10- سیم ھای زرد
11- سیم ھای سفید
12- سیم ھای سفید پشت خرک
13- سیم ھای زرد پشت خرک
سیم ھای فوق قابل نواختن نمی باشند